Poza Warszawą. Arcydzieła plastyki XIX i XX wieku w świątyniach, rezydencjach i przestrzeni publicznej Mazowsza

Tytuł Poza Warszawą jest może nieco przewrotny, ale ukazuje wprost sposób, w jaki można opowiedzieć szerszej grupie Czytelników o najciekawszych i najbardziej wartościowych zabytkach regionu mazowieckiego w jego historycznych, dzisiaj już nieco zapomnianych granicach. Tym bardziej, że w ostatnim ćwierćwieczu szeroko rozumiana tematyka varsavianistyczna przesłoniła niemal całkowicie równie interesujące studia o Mazowszu. Książka ta to również forma hołdu, który autorzy składają ,,małym mistrzom” – wielu lokalnym, często mało znanym badaczom i entuzjastom kultury artystycznej Naszej Małej Ojczyzny. Dzięki ich zaangażowaniu i wykonanej już pracy badawczej, inwentaryzacyjnej i dokumentacyjnej ta książka może się ukazać w tak okazałej formie.

Prezentowany wolumin stanowi kontynuację serii wydawniczej Mazowieckiego Instytutu Kultury i Mazowieckiej Akademii Dziedzictwa, przygotowaną przez zespół specjalistów z dziedziny historii architektury, sztuk plastycznych i rzemiosła, zajmujących się tą tematyką na co dzień. Seria, zamierzona na pięć tomów, będzie pierwszym w historii badań nad kulturą artystyczną Mazowsza zbiorem naukowo-popularyzatorskich studiów na temat kluczowych zjawisk, procesów i przemian w sztuce regionu, które omówiono w przystępny sposób w każdym z tomów w minimonografiach starannie wybranych zabytków albo ich grup. Składają się one na subiektywną propozycję ,,kanonu” najbardziej godnych polecenia dzieł sztuki na Mazowszu, jednakowoż ich prezentację traktujemy jako punkt wyjścia do dalszych badań lub własnych poszukiwań artystycznych Czytelników.

Narrację łączącą elementy historii kultury materialnej, geografii kulturowej, archeologii, historii sztuki i etnologii wzbogaca przygotowany specjalnie z myślą o tej publikacji imponujący zestaw ilustracji. Mimo że tzw. aparat naukowy tekstów został zredukowany do minimum, bibliografia dołączona do każdego tekstu pozwoli osobom chcącym poszerzyć swoją wiedzę o wybranych dziełach uczynić to dzięki lekturze odpowiednio dobranych wartościowych publikacji. Uchwycenie analogii czy oddziaływania pewnych zjawisk stylowych, ale też dojazd do poszczególnych miejsc, ułatwią mapy historycznego i współczesnego Mazowsza.